Zo zei een jongere me onlangs dat ik de zaakjes ook best wel zelf kan afhandelen in plaats van hem weg te sturen. Nou, daarmee vlijt hij me, want dat gevoel heb ik nu nooit. Ik heb altijd anderen nodig. Maar misschien had ik hem wel nodig om me deze les te leren.
Zo toog ik aan het werk. Zijn achtergrond kennende, en het toeval benuttend, sprak ik de Marokkaanse vrouw aan die naast me zat en bracht haar op de hoogte van diverse incidenten, en ik sprak haar aan op haar achtergrond. Uiteraard hoopte ik op een versmelting van horizonnen à la Gadamer die zich voltrekt via de dialoog.
Wie schetst mijn verbazing dat deze vrouw me vertelde dat precies de dialoog hier op zijn plaats is? Je moet die jongen gewoon uitnodigen, zei ze, en gewoon toegeven dat het jouw verantwoordelijkheid was, niet de zijne! Daarmee maak je de weg vrij voor een gesprek waarin hij bereid is zijn verantwoordelijkheid te nemen.
'Kun je hier iets mee?' vroeg ze me ten overvloede. Jazeker kan ik er iets mee. Ik besef nu ineens dat die hele versmelting der horizonnen misschien wel neerkomt op een verwisseling der horizonnen.
Zo is die jongen nu ineens veranderd van een macho in iemand die de ander aanspreekt op zijn verantwoordelijkheid, in casu mij. Zijn patriarchale achtergrond is in een klap verdwenen en maakt nu plaats voor moederlijke zorg. De jongen is een moederlijk kind geworden. Iets wat ik altijd dacht dat ik was. Hij is mij geworden, hij is degene geworden die ik dacht dat ik was.
En ik, ik ben veranderd van een softie in een harde opgeblazen macho. Ik geef de jongen niet waar hij me om vraagt, een dialoog. Ik houd strak vast aan de regels omdat ik me vernederd voel. Laat maar eens zien of hij me de baas is, ik dacht het niet!
En ja, zo was er toch bijna die versmelting van horizonnen, in iets wat eerder een chiastische structuur heeft, een tenniswedstrijd, elkaar onderweg passeren bij het net als je de positie van de ander inneemt.
Beetje romantisch gezegd kun je spreken van een duel. Beetje humanistisch gezegd kun je spreken van een oefening in inleving in de positie van de ander. High five!
Rustig aan. U bent ook maar een mens.
BeantwoordenVerwijderenToch een mooie ervaring geworden?
Mooi is misschien niet de beste benaming. Eerder 'subliem', door Kant besproken als 'das Erhabene': "Also ist die Erhabenheit in keinem Dinge der Natur, sondern nur in unserm Gemüte enthalten, sofern wir der Natur in uns, und dadurch auch der Natur (sofern sie auf uns einfließt) außer uns, überlegen zu sein uns bewußt werden können. Alles, was dieses Gefühl in uns erregt, wozu die Macht der Natur gehört, welche unsere Kräfte auffordert, heißt alsdenn (obzwar uneigentlich) erhaben; und nur unter der Voraussetzung dieser Idee in uns, und in Beziehung auf sie, sind wir fähig, zur Idee der Erhabenheit desjenigen Wesens zu gelangen, welches nicht bloß durch seine Macht, die es in der Natur beweiset, innige Achtung in uns wirkt, sondern noch mehr durch das Vermögen, welches in uns gelegt ist, jene ohne Furcht zu beurteilen, und unsere Bestimmung als über dieselbe erhaben zu denken."
BeantwoordenVerwijderen