Ik kwam langs.
Het ijsvogeltje vloog weg.
zondag 22 februari 2015
woensdag 11 februari 2015
Omen
Helemaal in de stemming gebracht was ik door de krant. 'Je hebt jezelf aan jezelf teruggegeven', had de zenleraar daar gezegd. Ik lette op mijn ademhaling en merkte dat mijn aandacht naar andere zaken ging. 'Gefeliciteerd!', zei ik tegen mezelf, want hierin lag volgens de zenmeester de kern van de zaak, dat je merkt dat je aandacht ergens anders heengaat.
De wereld ging voor me open, in deze vroege morgen. Rustig bezag ik de twee merels die daar op de weg liepen. Vogels, boodschappers van een andere wereld, kan zijn, maar nu gewoon deze twee vogels. Nog even en ik zou mijn aandacht weer richten op mijn adem. De cesuur werd gelegd door een voorbijrijdende auto.
Maar nee! Gefladder! Was het een vogel, die vogel soms van daarnet? Hij zag er vreemd gedraaid uit. Fladderde met een vleugel, de ander strak op de grond. Doodsangst of al stuiptrekkingen. Toen niets meer. De vogel lag plat op de weg. Stil, voorzover ik kon zien.
Weg zen, weg rustige adem. Honderd meter verder stond ik voor het stoplicht. In mijn hoofd was de merel weer een boodschapper van een andere wereld, drager van voortekens wellicht. Mijn gedachten hadden een switch gemaakt van de zenwijsheid naar de Romeinse angst. Daarbij kwam nog dat de merel was gestorven links van mij op de weg. Sinister!
Nee, het zou niet meer goedkomen vandaag, na dit begin.
De wereld ging voor me open, in deze vroege morgen. Rustig bezag ik de twee merels die daar op de weg liepen. Vogels, boodschappers van een andere wereld, kan zijn, maar nu gewoon deze twee vogels. Nog even en ik zou mijn aandacht weer richten op mijn adem. De cesuur werd gelegd door een voorbijrijdende auto.
Maar nee! Gefladder! Was het een vogel, die vogel soms van daarnet? Hij zag er vreemd gedraaid uit. Fladderde met een vleugel, de ander strak op de grond. Doodsangst of al stuiptrekkingen. Toen niets meer. De vogel lag plat op de weg. Stil, voorzover ik kon zien.
Weg zen, weg rustige adem. Honderd meter verder stond ik voor het stoplicht. In mijn hoofd was de merel weer een boodschapper van een andere wereld, drager van voortekens wellicht. Mijn gedachten hadden een switch gemaakt van de zenwijsheid naar de Romeinse angst. Daarbij kwam nog dat de merel was gestorven links van mij op de weg. Sinister!
Nee, het zou niet meer goedkomen vandaag, na dit begin.
dinsdag 10 februari 2015
Overstap naar Nijmegen
Elke dag zie ik hen lopen naar de slagboom. Trein van perron 1 moet eerst langs. Tezelfder tijd komt de trein van de andere kant bij perron 2. Dan gaat de slagboom open. De reizigers hollen naar hun sprinter. Die sluit net op tijd de deuren. Want een kwartier later komt er weer een trein!
Het blijkt gewoon een oefening in wat je zoal meemaakt. En ik kijk ernaar. Eerst verbaasd. Dan gefrustreerd en in onmacht. Nu met oog voor de bewegingen. Het rennen zonder echte overtuiging. Het afhaken zonder woedegebaren. Het kalm lopen richting machine waar ze haar kaart oplaadt.
Ik droom dat ik de machinist ben. Ik wacht tot ze er bijna zijn. Dicht die deuren! Nee, eerst nog die schrille fluit. Het genot moet genoten worden, in al zijn fijnheid. Ik moet ook maar per se wat ik moet. Sorry reiziger.
Het blijkt gewoon een oefening in wat je zoal meemaakt. En ik kijk ernaar. Eerst verbaasd. Dan gefrustreerd en in onmacht. Nu met oog voor de bewegingen. Het rennen zonder echte overtuiging. Het afhaken zonder woedegebaren. Het kalm lopen richting machine waar ze haar kaart oplaadt.
Ik droom dat ik de machinist ben. Ik wacht tot ze er bijna zijn. Dicht die deuren! Nee, eerst nog die schrille fluit. Het genot moet genoten worden, in al zijn fijnheid. Ik moet ook maar per se wat ik moet. Sorry reiziger.
vrijdag 6 februari 2015
Als je maar geraakt wordt
Mijn diepste innerlijke overtuiging is dat je altijd geraakt wordt. Zo werd ik vandaag geraakt door een gelovige collega, misschien moet ik vriend zeggen, zoveel sympathie heb ik nog steeds voor hem, hoewel ik hem lange tijd niet gezien had, die een tamelijk dik boek over Bach had geschreven. Er werd uiteraard wat Bach ten gehore gebracht, in een feestelijke sfeer. Dat alleen al, de Matthäus in een feestelijke sfeer! Kortom, het was gezellig en leerzaam.
De lezer proeft al dat mijn geraakt zijn niet per se iets te maken had met het geraakt zijn van de auteur. Het is best leerzaam om dat te constateren. Want we zijn nog niet eens ingegaan op de inhoud, de rationele analyse en de rol van de context. Dat hoeft ook helemaal niet, want het gaat in de mystagogie om de ervaring, het geraakt worden, je bereidheid je open te stellen, te horen wat er gebeurt. Daarin kwam ik dus overeen met mijn ex-collega. We werden allebei geraakt. Hij door de Matthäus, ik door de feestelijke vriendelijkheid van het symposium.
Misschien dondert het ook allemaal niet. Bach met 8 solisten of met een groot koor. Bach door een solist op een kistorgeltje. De teksten waarbij Bach muziek heeft geschreven. Zijn tegenaccenten bij die muziek of juist zijn technieken om met accenten dit en dat te onderstrepen. Het dondert allemaal niet! Want je wordt geraakt.
Misschien moet ik nog een stap verder gaan, en constateren dat de ophemeling van het innerlijk permanent voorstellingen opriep van de buitenkant. Leuk, zeiden ze, dat 'Bach' (bedoeld werd natuurlijk Luther of Picander) 'Herzliebster Jesu' zegt. Best mierzoet. Maar dat is buitenkant. Het gaat natuurlijk om de binnenkant! Een stap verder gaan, zeg ik, ik bedoel dat ik sympathie ging opvatten voor die buitenkant. Bachs piëtisme, zijn superrationele verhouding tot getallen en spiegelingen. Zijn ruimtelijke blik op de muziek, waarvan de sprekers vandaag natuurlijk zeiden dat die zich vooral in de tijd afspeelde.
Zo werd het toch nog weer leuk!
De lezer proeft al dat mijn geraakt zijn niet per se iets te maken had met het geraakt zijn van de auteur. Het is best leerzaam om dat te constateren. Want we zijn nog niet eens ingegaan op de inhoud, de rationele analyse en de rol van de context. Dat hoeft ook helemaal niet, want het gaat in de mystagogie om de ervaring, het geraakt worden, je bereidheid je open te stellen, te horen wat er gebeurt. Daarin kwam ik dus overeen met mijn ex-collega. We werden allebei geraakt. Hij door de Matthäus, ik door de feestelijke vriendelijkheid van het symposium.
Misschien dondert het ook allemaal niet. Bach met 8 solisten of met een groot koor. Bach door een solist op een kistorgeltje. De teksten waarbij Bach muziek heeft geschreven. Zijn tegenaccenten bij die muziek of juist zijn technieken om met accenten dit en dat te onderstrepen. Het dondert allemaal niet! Want je wordt geraakt.
Misschien moet ik nog een stap verder gaan, en constateren dat de ophemeling van het innerlijk permanent voorstellingen opriep van de buitenkant. Leuk, zeiden ze, dat 'Bach' (bedoeld werd natuurlijk Luther of Picander) 'Herzliebster Jesu' zegt. Best mierzoet. Maar dat is buitenkant. Het gaat natuurlijk om de binnenkant! Een stap verder gaan, zeg ik, ik bedoel dat ik sympathie ging opvatten voor die buitenkant. Bachs piëtisme, zijn superrationele verhouding tot getallen en spiegelingen. Zijn ruimtelijke blik op de muziek, waarvan de sprekers vandaag natuurlijk zeiden dat die zich vooral in de tijd afspeelde.
Zo werd het toch nog weer leuk!
maandag 2 februari 2015
Expositie
Er was een tijd dat me werd geleerd dat de mens wezenlijk sociaal is. 'De mens is geen Robinson Crusoë', werd dan geschreven. Crusoë was de uitzondering die de regel bevestigde. En zelfs die had nog zijn Vrijdag.
Lang is gezocht naar de oorsprong van dat sociale. De eenzame mens moest een slechts schijnbaar eenzame mens zijn. In wezen was de mens dialogisch, via een oerervaring verbonden met de ander, via economische banden of anderszins.
Zou je die redeneringen niet ook kunnen omkeren? vraag ik me af. Je hebt ongetwijfeld met anderen te maken. Maar die anderen kunnen zich terugtrekken. In jouw verlangen naar hun stem representeer je die. Je gaat jezelf verwijten maken omdat de ander dat niet wil doen, of je gaat jezelf vergeven.
Is niet deze hele blogserie evenzeer zo'n absorptie van de ander als blootstelling aan die ander? De ander zegt: ik maak jou verwijten omdat jij jezelf ook verwijten maakt, en daarom doe ik het niet. Ik help of vergeef je omdat je jezelf ook helpt of vergeeft, en daarom doe ik het niet.
Het ik wordt zodoende een mikrokosmos die een makrokosmos weerspiegelt. De ander is er permanent aanwezig, als potentieel lezende, teruggetrokken of verbeelde ander. In geen van deze gevallen hoeft hij samen te vallen met de gerepresenteerde ander.
Wat zou nu de oersituatie zijn? Is het de eenzame authentieke geest die zich, als het ware in een testament of flessenpost, richt tot de ongekende ander? Of is het het theater waarin het ik zich toont in maskers, reacties uitlokt bij zijn publiek dat zich uit conventie stilhoudt in de donkere zaal?
Het antwoord moet misschien worden gezocht op het snijpunt tussen mijn 'Oefeningen' en 'Verklaarme'. In de 'Oefeningen' bereid ik me voor op een onbekende toekomst, in 'Verklaarme' vraag ik de ander om me in het (al dan niet genadige) licht te zetten. Misschien raken ze elkaar in de droom van een lichtende toekomst, een toekomst die licht werpt op wat ik zoal meemaak. Zoiets als een oordeel.
Iemand vroeg me: 'Je vraagt me om vergeving. Maar kun je jezelf vergeven?'
Iemand zei me: 'Misschien zou je eens kunnen beginnen met je gedrag te veranderen.'
Iemand zei me: 'Ik vergeet, eh, vergeef je.'
Wat zou mijn bijbehorende oefening kunnen zijn? Staan, blijven staan in dat licht. Het licht van de letters en het licht tussen de letters.
Ooit assisteerde ik een vriend in een ziekenhuis die exposeerde met schilderijen aan de muur. Ik heb die schilderijen beschreven als 'expositie'. Dat wil in goed Latijn zeggen: te vondeling leggen. In capitulatie en op hoop van zegen.
Lang is gezocht naar de oorsprong van dat sociale. De eenzame mens moest een slechts schijnbaar eenzame mens zijn. In wezen was de mens dialogisch, via een oerervaring verbonden met de ander, via economische banden of anderszins.
Zou je die redeneringen niet ook kunnen omkeren? vraag ik me af. Je hebt ongetwijfeld met anderen te maken. Maar die anderen kunnen zich terugtrekken. In jouw verlangen naar hun stem representeer je die. Je gaat jezelf verwijten maken omdat de ander dat niet wil doen, of je gaat jezelf vergeven.
Is niet deze hele blogserie evenzeer zo'n absorptie van de ander als blootstelling aan die ander? De ander zegt: ik maak jou verwijten omdat jij jezelf ook verwijten maakt, en daarom doe ik het niet. Ik help of vergeef je omdat je jezelf ook helpt of vergeeft, en daarom doe ik het niet.
Het ik wordt zodoende een mikrokosmos die een makrokosmos weerspiegelt. De ander is er permanent aanwezig, als potentieel lezende, teruggetrokken of verbeelde ander. In geen van deze gevallen hoeft hij samen te vallen met de gerepresenteerde ander.
Wat zou nu de oersituatie zijn? Is het de eenzame authentieke geest die zich, als het ware in een testament of flessenpost, richt tot de ongekende ander? Of is het het theater waarin het ik zich toont in maskers, reacties uitlokt bij zijn publiek dat zich uit conventie stilhoudt in de donkere zaal?
Het antwoord moet misschien worden gezocht op het snijpunt tussen mijn 'Oefeningen' en 'Verklaarme'. In de 'Oefeningen' bereid ik me voor op een onbekende toekomst, in 'Verklaarme' vraag ik de ander om me in het (al dan niet genadige) licht te zetten. Misschien raken ze elkaar in de droom van een lichtende toekomst, een toekomst die licht werpt op wat ik zoal meemaak. Zoiets als een oordeel.
Iemand vroeg me: 'Je vraagt me om vergeving. Maar kun je jezelf vergeven?'
Iemand zei me: 'Misschien zou je eens kunnen beginnen met je gedrag te veranderen.'
Iemand zei me: 'Ik vergeet, eh, vergeef je.'
Wat zou mijn bijbehorende oefening kunnen zijn? Staan, blijven staan in dat licht. Het licht van de letters en het licht tussen de letters.
Ooit assisteerde ik een vriend in een ziekenhuis die exposeerde met schilderijen aan de muur. Ik heb die schilderijen beschreven als 'expositie'. Dat wil in goed Latijn zeggen: te vondeling leggen. In capitulatie en op hoop van zegen.
zondag 1 februari 2015
Sum ego
Kent u dat? Je gaat naar een feestje en neemt je van alles voor. Ga zoals Bianca Krijgsman - krant van gisteren - gewoon zitten kijken en luisteren. Let op de tijd, zonder net als Simonis bij binnenkomst al naar je horloge te kijken (zijn zus zei tegen hem: 'Ad, laat je jas maar aan, dat scheelt weer tijd.' Zie de krant van gisteren).
Raak je toch verzeild in een gesprek, ga dan geen grote meningen debiteren. Ga niet familiair-ironisch je vrienden zitten afzeiken waar vreemden bij zitten. Ga niet de grote die en die citeren.
Volg Thomas van Luyn met zijn 'Minder drinken, dus minder leuk, wel beter!'. Ga niet zitten staren naar iemand zonder dat haar woorden tot je doordringen omdat je met je gedachten al bij je volgende gedachte bent. Wees kortom mindful zonder overdrijving.
Vallen al deze voornemens om, een voor een in alle precisie, neem dan je verlies als een man. Ga niet alsnog je gelijk halen in de nabeschouwing of in je blog. Gniffel en vergeet, tot je volgende déja vu.
De oefening is niet alleen wat je meemaakt. Jij bent ook wat je meemaakt. Kijk naar je gedachten, je gevoel, je ego. Oefen je ego. Kijk in de waterspiegel. Gniffel en vergeef, tot je volgende déja vu.
Raak je toch verzeild in een gesprek, ga dan geen grote meningen debiteren. Ga niet familiair-ironisch je vrienden zitten afzeiken waar vreemden bij zitten. Ga niet de grote die en die citeren.
Volg Thomas van Luyn met zijn 'Minder drinken, dus minder leuk, wel beter!'. Ga niet zitten staren naar iemand zonder dat haar woorden tot je doordringen omdat je met je gedachten al bij je volgende gedachte bent. Wees kortom mindful zonder overdrijving.
Vallen al deze voornemens om, een voor een in alle precisie, neem dan je verlies als een man. Ga niet alsnog je gelijk halen in de nabeschouwing of in je blog. Gniffel en vergeet, tot je volgende déja vu.
De oefening is niet alleen wat je meemaakt. Jij bent ook wat je meemaakt. Kijk naar je gedachten, je gevoel, je ego. Oefen je ego. Kijk in de waterspiegel. Gniffel en vergeef, tot je volgende déja vu.
Abonneren op:
Posts (Atom)