Spreek me tegen

Wat gebeurt er als je iemand tegenspreekt?
Altijd meer dingen tegelijk. Je probeert iemand vast te pinnen op jouw interpretatie van wat die ander gezegd heeft. Je probeert hem vast te pinnen op zijn eigen interpretatie van wat hij gezegd heeft. Je probeert de waarheid van zijn uitspraak tegen beter weten in te bezweren. Je neemt met je impulsieve reactie een voorschot op een uitgebreide overdenking die je nu al samenvat.

Vaak gebeurt het me juist dat ik anderen niet tegenspreek, terwijl het om goede redenen wel beter was om dat te doen. Het lijkt er soms op dat ik in mijn gedrag ben gaan geloven. Ik ben zozeer in meerstemmigheid gaan geloven dat ik dat eigenlijk van anderen ook eis. Let wel: ik eis van hen dat ze geloven in mijn meerstemmigheid. Daarom vind ik het vervelend als anderen mij tegenspreken. Alsof ze niet willen begrijpen dat mijn beweringen meerstemmig zijn. En alsof ik maar niet wil begrijpen waarom hun tegenspraak niet evenzeer meerstemmig is.

Hebben we het eenmaal over meerstemmigheid, dan springen onmiddellijk andere thema's op: subjectiviteit, koorzang, streng contrapunt, ironie, polysemie, in dat boeiende tussengebied tussen taal en muziek. En niet te vergeten de politieke en filosofische deugden van tegenspraak, discussie, dialectiek en overleg. Wat weer bijna vanzelf overgaat in psychologie en religie: weerstand, biecht, vergeving, alteriteit.

In elke huivering die ik onderga als iemand me tegenspreekt zit een verzoek besloten: alsjeblieft, spreek me tegen! Dat verzoek is misschien - hopelijk - meer dan bedelen om aandacht. Ook als deze blog niet openlijk wordt tegengesproken zal ik daaraan geen snelle conclusies verbinden. Mijn oefening - deze dus - gaat over het openstaan voor tegenspraak. Een oefening die ik nu pas ontdekt heb, door dit te schrijven. In dit gestuntel ligt hopelijk de hoop besloten dat de lezer het verzoek kan lezen en zijn best zal doen om mij tegen te spreken.